Alergen roku 2022 - aluminium
Aluminium w szczepionkach i antyperspirantach jako potencjalny czynnik alergizujący
Alergen roku
Allergen of the Year to inicjatywa stworzona przez American Contact Dermatitis Society, stowarzyszenie, które corocznie "nagradza" niechlubnym tytułem jakąś substancję. która powoduje alergie skórne i zapalenie kontaktowe skóry. Celem "nagrody" jest zwrócenie uwagi na substancje, które wywołują najbardziej znaczące efekty kliniczne, są niedostatecznie rozpoznane oraz na te, dla których zmieniły się wzorce narażenia. Pierwotnie inicjatywa miała charakter akademicki, ale z czasem stały się one ważnym punktem kształtowania świadomości społecznej w zakresie alergenów kontaktowych. Poniżej lista składników, które "uhonorowano" do tej pory.
Aluminium - alergen roku 2022
W 2022 roku alergenem roku ogłoszono aluminium. Nie jest to nowy alergen. Glin (aluminium) oraz jego sole są powszechnie obecne w naszym codziennym życiu. Znajdziemy go w opakowaniach, w tym żywności (tacki, foremki, puszki, wieczka, itd.), sprzęcie elektronicznym, kosmetykach (przede wszystkim antyperspirantach, pomadkach do ust, pastach do zębów), lekach, tatuażach, implantach dentystycznych, niektóre szczepionkach jako adjuwanty oraz w immunoterapiach. W przestrzeni publicznej pojawiały się informacje, że aluminium może powodować nowotowory piersi i chorobę Alzhaimera. Jednak w tych sprawach brak jasnych dowodów na to, że może to być wynik zwykłej ekspozycji na aluminium poprzez jego spożycie czy stosowanie kosmetyków. Ze względu na powszechność występowania aluminium i stabilność jego związków, przez długi czas uważano, że nie wywołuje ono alergii. I z jednej strony alergia kontaktowa na elementarny glin jest rzadka, z drugiej - sole aluminium zostały rozpoznane jako znaczący czynnik powodujący kontaktowe zapalanie skóry, szczególnie wśród dzieci. Są trzy główne źródła, z których może wywodzić się aluminium powodujące alergie: szczepionki, immunoterapie oraz antyperspiranty.
- Szczepionki - w USA zaobserwowano wystąpienie kontaktowego zapalenia skóry (jako guzki podskórne - ang. pruritic subcutaneous nodules lub vaccination granulomas) - jako efektu ubocznego podania szczepionki, zawierającej aluminium, u dzieci (1% z 76.000 przypadków), co oznacza, że jest to rzadkie powikłanie. Alergię na aluminium w testach płatkowych potwierdzono o 77-95% dzieci z tego 1%.
źródło DOI: 10.1016/j.idcr.2020.e00951
- Immunoterapie - terapeutyki mogą zawierać wodorotlenek glinu.
- Antyperspiranty - zawierają sole aluminium, które reagują z elektrolitami obecnymi w pocie, blokując ujścia gruczołów potowych (zapobiegają wydzielaniu potu). Kontaktowe zapalenie skóry występuje wówczas w okolicy dołu pachowego.
źródło DOI 10.1007/s00431-014-2318-2
Aluminium w szczepionkach
Aluminium w szczepionkach wzmacnia odpowiedź immunologiczną przez "efekt dépôt polegający na zatrzymaniu antygenu w miejscu podania, hamując jego zbyt szybką eliminację z ustroju i stopniowo go uwalniając, dzięki czemu następuje zwiększenie i wydłużenie czasu jego interakcji z komórkami prezentującymi antygen (APC) i limfocytami, powodując miejscowy odczyn zapalny". Wystąpienie u dzieci swędzących guzków podskrónych, jako efektu alergii na aluminium obecnego w niektórych szczepionkach , jest oczywiście uciążliwe dla dzieci, jak i ich opiekunków, jednak eksperci podkreślają, że korzyści, jakie płyną ze szczepienia dzieci, przewyższają ryzyko związane z aluminium w szczepionkach. Guzki mają tendencję do zanikania z wiekiem. Dodatkowo często obserwuje się utratę wyników pozytywnych w testach płatkowych na aluminium (jedno badanie mówi o 77% z 241 dzieci, u których badanie powtórzono po 5-9 latach).
Aluminium w antyperspirantach
U osób, które zaobserwowały alergię na aluminium w wyniku stosowania antyperspirantów, oczywista jest konieczność rezygnacji z produktów, które takie składniki zawierają. Pamiętajcie, że kontaktowe zapalenie skóry będące wynikiem alergii na aluminium, może objawić się nawet po dłuższym czasie stosowania antyperspirantu. Dodatkowo nie ma obecnie dowodów, które kazałyby unikać aluminium w żywności i aluminiowych opakowań na żywność. Należy jednak wystrzegać się implantów z aluminium oraz tatuaży. Zapalenie skóry pod pachami, będące wynikiem alergii na aluminium, występuję z częstotliwością 0,35-1,18% i może trwać 18-49 miesięcy.
Testy płatkowe na aluminium
Dane ze Szwecji pokazują, że pozytywną reakcję na aluminium w testach płatkowych zaobserwowano dla: 0,9% dorosłych (z 5448 badanych)
5,1% dzieci (ze 196 badanych).
(badano 10% 6-wodnego chlorku glinu w wazelinie oraz 12% mleczanu glinu w wazelinie).
Zarówno w grupie dorosłych, jak i dzieci, zaobserwowano znaczący związek pomiędzy alergią kontaktową na aluminium a historią atopii. Należy pamiętać, że wystąpienie guzków podskórnych po szczepieniu lub zapalenia skóry w okolicach pach nie musi oznaczać alergii na aluminium. Może to być objaw innej choroby lub uczulenia na inne substancje obecne w kosmetyku (np. kompozycję zapachową). Testy płatkowe na aluminium są dość skomplikowane. Obecnie uważa się, że powinno stosować się 10% 6-wodnego chlorek glinu w wazelinie, a u dzieci poniżej 8 roku życia- 2%, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia ekstremalnych odczynów zapalnych. Należy zwrócić uwagę, aby podczas testów nie używać aluminiowych komór (komory Finna - zdjęcie poniżej), ponieważ może to dać fałszywie dodatnie wyniki.
Jednocześnie pusta komora czy kawałek folii aluminiowej nie są materiałami wystarczającym dla testów, ponieważ nie wykazują dostatecznej czułości. Prawie 20% pozytywnych reakcji w testach płatkowych na aluminium może zostać niedostrzeżonych, jeśli pominie się odczyt wyników w dniu 7, ponieważ często występuje reakcja opóźniona.
Opinia SCCS o aluminium
SCCS w swojej opinii o aluminium z 2020 roku stwierdza: "dostępne badania na zwierzętach wykazują, że związki glinu stosowane w antyperspirantach nie działają uczulająco na skórę. Istnieją ograniczone dowody na to, że związki glinu mogą powodować alergię kontaktową u ludzi. Biorąc jednak pod uwagę powszechne stosowanie tych związków, SCCS uważa, że jest to zjawisko rzadkie".
SCCS uznało glin i jego związki stosowane w antyperspirantach za generalnie bezpieczne. Zwrócono jednak uwagę, że: "narażenie zagregowane na aluminium ze źródeł kosmetycznych i niekosmetycznych (żywność, leki) może przekroczyć limity poziomów bezpieczeństwa."