Jaki będzie los olejku z drzewa herbacianego?
W listopadzie 2022 r. Polska przedłożyła do ECHA dossier z propozycją zharmonizowanej klasyfikacji dla olejku z drzewa herbacianego. Jakie ma to znaczenie dla przemysłu kosmetycznego?
Olejek z drzewa herbacianego
Melaleuca Alternifolia Leaf Oil, czyli olejek z drzewa herbacianego, to składnik, który w kosmetykach pełni rolę zapachową, przeciwutleniacza oraz ma działanie przeciwdrobnoustrojowe. Otrzymuje się go przez destylację liści i pędów pochodzących z drzewa herbacianego, którego ojczyzną jest Australia. 80-90% olejku stanowią terpeny (terpinen-4-ol, α-terpinene, α-terpinene, 1,8-cineole, p-cymene, α-terpineol, α-pinene, terpinolenes, limonene, sabinene), a zawartość poszczególnych terpenów może się różnić między olejkami, w zależności od miejsca uprawy, pogody, sposobu maceracji liści, ich wieku i długości destylacji. Głównym składnikiem olejku jest terpinen-4-ol, który stanowi od 30 do nawet 50% masy olejku.
Olejek z drzewa herbacianego jest składnikiem wykorzystywanym w tradycyjnej medycynie podczas infekcji czy aromaterapii, natomiast w kosmetykach wykorzystuje się przede wszystkim jego zapach i działanie antybakteryjne. Spotkać go można w produktach oczyszczających, ale i pielęgnacyjnych i przeznaczonych do higieny jamy ustnej, w stężeniach od 0,2 do max. 2%.
Działanie uczulające na skórę
Wraz z utlenianiem się olejku, zwiększa się jego potencjał uczulający, gdyż produktami takiej degradacji są alergizujące związki. Nie ma jasności, które z nich są odpowiedzialne za ten efekt. Jedno z badań stwierdziło, że utleniony olejek z drzewa herbacianego jest 3 razy bardziej uczulający, niż świeży. Z badań przeprowadzonych z udziałem ochotników wynika, że produkty zawierające 5% olejku z drzewa herbacianego mogą podrażniać skórę. Jest to jednak dość wysokie stężenie, jak dla produktów kosmetycznych, w których zazwyczaj olejek ten stosuje się w stężeniu do max. 1,5 - 2%. Z testów płatkowych wynika, że olejek z drzewa herbacianego jest uczulonych od 0,6% do 2% badanych.
Olejek oraz produkty go zawierające powinny być chronione przed działaniem światła słonecznego i innych czynników sprzyjających utlenianiu.
Przypadek Butylphenyl Methylpropional
W 2022 roku cały rynek kosmetyczny żył wycofaniem z użycia Lilialu, czyli inaczej Butylphenyl Methylpropional. Poniżej fragment artykułu z "Chemia i Biznes. Rynek Kosmetyczny i Chemii Gospodarczej" 4/2022.
"Przykładem substancji, której zakaz stosowania w produktach kosmetycznych zaskoczył przedsiębiorców był Butylphenyl Methylpropional (lilial), składnik powszechnie występujący w kompozycjach zapachowych. Substancja zgodnie z Rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2020/1182 została sklasyfikowana jako CMR kat. 1B. Ze względu na niespełnienie przez lilial warunków art. 15 rozp. 1223/2009/WE dot. odstępstw od zakazu stosowania, składnik należało uznać za zakazany w momencie uprawomocnienia się klasyfikacji zgodnej z CLP, czyli 1 marca 2022 r., po włączeniu substancji do załącznika II rozp. 1223/2009/WE. Omnibus IV (rozp. 2021/1902/UE zmieniające rozp. 1223/2009/WE) został opublikowany 29 października 2021 r. z terminem stosowania od 1 marca 2022 r., co jest w pełni spójne z datą rozpoczęcia obowiązywania klasyfikacji lilialu".
Otóż podobny los może spotkać olejek z drzewa herbacianego. W związku z przeglądem substancji biobójczych, w listopadzie 2022 do ECHA wpłynęła propozycja zharmonizowanej klasyfikacji dla olejku z drzewa herbacianego:
Flam. Liq. 3, H226,
Acute Tox. 4, H302,
Acute Tox. 4, H332,
Skin Irrit. 2, H315,
Skin Sens. 1B, H317,
Repr. 2, H361f,
Asp. Tox. 1, H304,
Aquatic Acute 1, H400, M-factor=1,
Aquatic Chronic 3, H412
Olejek z drzewa herbacianego proponuje sklasyfikować się jako podejrzany o szkodliwie działanie na płodność. W badaniach na zwierzętach wykazano, że olejek z drzewa herbacianego negatywnie wpływa na ilość i ruchliwość plemników. Takich efektów nie zaobserwowano jednak w badaniach u ludzi, narażonych na wysokie dawki olejku przyjmowanego z pożywieniem. Nie przeprowadzono ukierunkowanych badań epidemiologicznych u ludzi, dlatego istnieją wątpliwości, czy skutki obserwowane u zwierząt, mają znaczenie dla ludzi.
Badania pochodzą z lat 2010-2018. SCCS w swojej opinii z 2008 r. nie uwzględnił tego punktu toksologicznego ze względu na brak dostępnych danych.
Procedura nadawania zharmonizowanej klasyfikacji
Procedura nadawania zharmonizowanej klasyfikacji (zgodnie z CLP), wygląda następująco:
Źródła:
M. Kuberska - Maciejewska, Substancje CMR w produktach kosmetycznych, Chemia i Biznes. Rynek Kosmetyczny i Chemii Gospodarczej, 4/2022
Propozycja zharmonizowanej klasyfikacji dla olejku s drzewa herbacianego, strona ECHA
Zaproszenie do udziału w badaniu stosowania olejku eterycznego z drzewa herbacianego w kosmetykach, dostęp [05.03.2023]
Obecnie jesteśmy po konsultacjach i przed wydaniem opinii przez RAC. Propozycja klasyfikacji wcale nie musi zostać zaakceptowana lub końcowo może wyglądać inaczej. Czas pokaże, jak będzie w tym przypadku.
Substancje CMR w kosmetykach
Substancje CMR, to łączne określenie substancji rakotwórczych, mutagennych i działających szkodliwie na rozrodczość. Co oznaczałoby zatwierdzenie klasyfikacji Repr. 2 dla olejku z drzewa herbacianego? Otóż zgodnie z rozporządzeniem kosmetycznym (1223/2009), artykuł 15., substancje sklasyfikowane jako CMR kategorii 2, są zakazane do stosowania w kosmetykach. Chyba, że zostaną spełnione WSZYSTKIE poniższe warunki (zgodnie z artykułem 15 rozporządzenia 1223/2009):
a) spełniają wymogi bezpieczeństwa żywności w rozumieniu rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającym ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującym Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającym procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności ( 1) Dz.U. L 31 z 1.2.2002, s. 1. (1);
b) jeżeli z analizy substancji alternatywnych wynika, że nie istnieją odpowiednie substancje do nich alternatywne;
c) wniosek został złożony dla określonego zastosowania w kategorii produktu o znanym poziomie narażenia;
d) zostały ocenione i uznane przez SCCS za bezpieczne do stosowania w produktach kosmetycznych, w szczególności mając na uwadze narażenie na te produkty oraz całkowite narażenie pochodzące z innych źródeł, ze szczególnym uwzględnieniem grup osób szczególnie wrażliwych.
Francuski COSMED i konsorcjum producentów olejków eterycznych zamierzają bronić stosowania olejku z drzewa herbacianego w kosmetykach. W tym celu udostępnili ankietę, skierowaną do producentów kosmetyków z tym składnikiem. Zebrane w ten sposób dane mają zostać wykorzystane do przygotowania dossier dla SCCS, które będzie ponownie oceniać bezpieczeństwo używania olejku z drzewa herbacianego w produktach kosmetycznych.
Sprawdź ten wpis również na
