Cocamidopropyl Betaine - alergen czy nie?

O alergizujących zanieczyszczeniach w Cocamidopropyl Betaine

2/15/20233 min read

Cocamidopropyl Betaine jest składnikiem, który często pojawia się na listach alergenów. Ile prawdy jest w jego alergizującym na skórę działaniu?

Cocamidopropyl Betaine

Cocamidopropyl Betaine (CAPB) jest bardzo popularnym detergentem. Po raz pierwszy w kosmetykach zastosował ją Johnson&Johnson w 1967 roku, w swoim słynnym szamponie No more tears. Pierwsze publikacje odnośnie alergizującego działania CAPB zaczęły pojawiać się w latach 80. XX wieku. Wraz z upływem lat rosło także zużycie detergentów i pojawiału się więcej przypadków alergicznego kontaktowego zapalenia skóry (ACD), w przypadku CAPB związanych z szamponami, mydłami w płynie, żelami pod prysznic, pastami do zębów, produktami do demakijażu, a także płynami do przechowywania soczewek kontaktowych. W 2004 roku CAPB została ogłoszona Alergenem Roku przez American Contact Dermatitis Society.

W wyniku produkcji Cocamidopropyl Betaine nie otrzymuje się czystego produktu, ale roztwór, zawierający 20-40% substancji aktywnej.

Synteza CAPB odbywa się dwuetapowo:

1) olej kokosowy (lub już same kwasy tłuszczowe, uzyskane z tego oleju) + dimethylaminopropylamine 
( DMAPA) --> amidoamine

2) amidoamine + sodium monochloroacetate (w środowisku zasadowym) --> cocamidopropyl betaine

Zanieczyszczenia w CAPB

W trakcie różnych badań potencjału alergizującego CAPB okazało się jednak, że to nie Cocamidopropyl Betaine sama w sobie jest alergenem, a niepożądane działanie wykazują zanieczyszczenia produkcyjne: DMAPA (reagent z pierwszego etapu syntezy) i amidoamine (produkt przejściowy) Surowiec kosmetyczny CAPB może zawierać 0.0003% - 0.02% DMAPA i 0.3% - 3% amidoamine (dane z CIR).

Warto podkreślić, że na ten fakt zwrócona uwagę już podczas ogłaszania Cocamidopropyl Betaine "Alergenem Roku", gdzie sugerowano, aby podczas testów płatkowych na CAPB, dokonywać również badania dla tych zanieczyszczeń. Czysta Cocamidopropyl Betaine nie jest alergenem.

W pewnych badaniach z wykorzystaniem testów płatkowych porównano CAPB i jej zanieczyszczenia. Czysta CAPB nie dała wyniku pozytywnego (nie jest alergenem), za to CAPB zawierająca zanieczyszczenia - już pozytywny wynik dała. U wszystkich osób z pozytywnym wynikiem na zanieczyszczoną CAPB, pozytywny był też wynik dla DMAPA oraz amidoamine w najwyższym stężeniu. Im mniejsze stężenie amidoaminy, tym mniej obserwowanych wyników pozytywnych.

Na poziomie skóry, amidoamina, która jest substancją amfifilową wykazującą powinowactwo do keratyny, ulega hydrolizie enzymatycznej, skutkującej uwolnieniem DMAPA. Amidoamina wydaje się mieć niski potencjał alergizujący, gdyż sama grupa amidowa nie jest alergenem. Dodatkowo, I-rzędowa grupa aminowa (taka jak w amidoaminie), kiedy występuje samodzielnie w I-rzędowych aminach o takim samym łańcuchu alkilowym jak DMAPA, np. n-propyloaminie, nie ma działania uczulającego u pacjentów uczulonych na DMAPA.

DMAPA posiada dwie grupy aminowe - I-rzędową i III-rzędową, rozdzielone trzema atomami węgla. Taka konfiguracja grup aminowych i atomów węgla jest często spotykana w cząsteczkach o potencjale alergizującym. DMAPA jest silnym alergenem, co potwierdzono w badaniach. Analiza z 2016 roku, w której analizowano zawartość DMAPA w kosmetykach zawierających w składzie Cocamidopropyl Betaine pokazała, że to zanieczyszczenie nie jest powszechne, a jeśli już występuje, na niskim poziomie.

Informacja o zanieczyszczeniach surowca, pojawia się także czasem w jego specyfikacji. Producenci mogą więc szukać takich, gdzie poziom amidoamin będzie jak najniższy.

Sprawdź ten wpis również na