JAK BADA SIĘ OCHRONĘ PRZED PROMIENIOWANIEM HEV ORAZ IR?
Potwierdzanie deklaracji ochrony przeciwko HEV oraz IR.
5/13/20244 min read
Metody badania ochrony przed promieniowaniem UV są już rozwinięte, badania opierają się na zharmonizowanych normach - ISO 24444:2019 (metoda in vivo do wyznaczania SPF), ISO 24442:2022 i ISO 24443:2021 (odpowiednio metoda in vivo oraz in vitro do wyznaczania ochrony przeciwko UVA). Deklaracja wartości SPF powinna być oparta na badaniach in vivo, w przypadku UVA zalecana jest metoda in vitro (kwestie etyczne). Czy w podobny, uznany, sprawdzony sposób możemy sprawdzać ochronę przed promieniowaniem HEV oraz UV?
Promieniowanie HEV
O świetle niebieskim – czym jest, jak może oddziaływać na skórę oraz o tym, czy to światło pochodzące z ekranów jest dla nas niebezpieczne, pisałam już wcześniej tutaj.
Światło z zakresu podczerwieni (IR) w wysokich dawkach może dawać efekty patologiczne – hamować produkcję prokolagenu i przyspieszać starzenie się skóry. Ponieważ ten rodzaj promieniowania jest silnie pochłaniany przez wodę, także tę w skórze, może powodować wzrost temperatury i sprzyjać powstawaniu reaktywnych form tlenu (potocznie zwanych wolnymi rodnikami).
Jednak dla HEV oraz IR nie ma zharmoniowanych norm i powszechnie uznanych metod analitycznych, do wyznaczania ochrony przed tym zakresem promieniowania.
Deklaracje ochrony przed promieniowaniem HEV oraz IR
Wyżej wspomniane deklaracje pojawiają się coraz częściej, w tym także na etykietach produktów, nie tylko tych, które zawierają filtry UV. Zgodnie z prawem, każda deklaracja powinna być prawdziwa, poparta dowodami, zgodna ze stanem faktycznym, uczciwa i umożliwiająca podejmowanie świadomych decyzji.
Na czym opierają się deklaracje o ochronie przed promieniowaniem z zakresu IR? Na bezpośredniej ochronie przed wnikaniem światła do wnętrza komórek oraz na minimalizowaniu negatywnego efektu, który wywołuje. W tym drugim przypadku mówi się o stosowaniu przeciwutleniaczy. Natomiast jeśli chodzi o zapobieganie wnikaniu, poszukuje się substancji, które będą odbijały lub pochłaniały promieniowanie IR, w ten sposób chroniąc komórki.
Czy można taką ochronę zmierzyć w laboratorium? Tak – w dużym uproszczeniu, niezależnie od specyfiki konkretnej metody, bada się reflaktację, czyli jak dużo światła w danym zakresie produkt pochłania/odbija, czyli zatrzymuje. Przykładowo jedne z laboratoriów badawczych podaje, że ochronę przed światłem niebieskim (HEV) sprawdza przez określenie, jaka ilość tego promieniowania zostaje zatrzymana przez produkt w pewnym zakresie widma – jest to pomiar na płytce PMMA, czyli in vitro. Pomiary oddziaływania światła widzialnego mogą obejmować także metody oceniające utlenianie lub stres oksydacyjny w hodowlach komórkowych.
W jednej z publikacji zmierzono za pomocą odbicia kierunkowego (ang. directional reflactance) produkty z filtrami UV, które nakładano na przedramiona ochotników w ilości 2 mg/cm2, czyli takiej, w jakiej testowane są filtry UV. Na czym polega ta metoda – w dużym skrócie i uproszczeniu – mierzy się różnice w charakterystyce odbicia kierunkowego dla skóry przed i po aplikacji produktu w charakterystycznych punktach (długościach fal). Żaden z badanych produktów praktycznie nie wykazywał żadnej ochrony w zakresie IR (nie zanotowano znaczących zmian względem próbki nietraktowanej). Ochrona przeciwko IR nie jest więc skorelowana z wartościami SPF. Podobnie, z wykorzystaniem obrazowania hiperspektralnego, wykazywano brak ochrony przed światłem niebieskim (HEV). Rysunek poniżej pokazuje 3 miejsca aplikacji produktu – jedno jasne i dwa ciemne. Ciemny kolor oznacza, że nastąpiła absorpcja promieniowania z badanego zakresu, jasny – brak takiego działania. Absorpcja oznacza, że promieniowanie nie dostało się w głębsze warstwy skóry, a więc produkty spełniają swoją funkcję ochronną, którą można wyrazić w konkretnych wartościach liczbowych.
Źródło: prezentacja konferencyjna COSMETICON kwiecień, 2024
W kwietniu tego roku uczestniczyłam w konferencji, na której polski naukowiec ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego pokazywał wyniki badań swojego zespołu nad kwestią ochrony przed HEV oraz IR – opracowania instrumentalnej metody badawczej przydatnej w warunkach in vivo. W szeregu publikacji pokazuje nie tylko przydatność takiej metody, ale również to, że produkty, na których jasno widnieją deklaracje, że chronią przed HEV oraz IR, faktycznie nie wykazują takiej ochrony.
Źródło: prezentacja konferencyjna COSMETICON kwiecień, 2024
Czy te metody są idealne? Oczywiście, że nie – jak każde metody badawcze mają swoje wady i zalety. Opieranie się tylko na obecności składników teoretycznie dających ochronę (lub działających przeciwutleniająco) chyba nie powinno być dowodem na deklarację ochrony przed HEV oraz IR, jeśli dostępne są instrumentalne metody badawcze.
Źródła:
The Use of Directional Reflectance Measurement for in vivo Assessment of Protective Properties of Cosmetics in the Infrared Radiation Range, DOI: 10.1111/php.12786
Sunscreen protection against visible light: a new proposal for evaluation, Surg Cosmet Dermatol 2012;3(4):45-52
Photoprotection of the Skin from Visible Light‒Induced Pigmentation: Current Testing Methods and Proposed Harmonization, DOI: 10.1016/j.jid.2021.03.012
The Use of Hemispheric Directional Reflectance Method to Verify the Usefulness of Filters Protecting the Skin Against Infrared Radiation, DOI: 10.2147/CCID.S423667
