HYDROKSYAPATYT – NOWA ALTERNATYWA DLA ANTYPERSPIRANTÓW?
Hydroksyapatyt zamiast soli aluminium w antyperspirantach.
2/1/20202 min read
Pocenie się jest potrzebnym procesem fizjologicznym. Pot to wodny roztwór jonów (sodu, potasu, wapnia, chlorki, mleczany, węglany) oraz substancji organicznych takich jak mocznik, aminokwasy, oligosacharydy i peptydy. Pot wydzielany przez gruczoły potowe jest bezzapachowy – nieprzyjemny zapach jest efektem działania mikroorganizmów. Bakterie metabolizują składniki potu do substancji o charakterystycznym zapachu, m.in. kwasu isowalerianowego. Nadmierna potliwość czy właśnie nieprzyjemny zapach mogą powodować dyskomfort, stąd stosowanie kosmetyków hamujących wydzielanie potu (antyperspiranty) oraz maskujących zapach (dezodoranty). Więcej o tym, czym różnią się te dwa typy produktów, znajdziecie w naszym artykule „Dezodoranty czy antyperspirant”, do którego link znajdziecie na dole strony.
Antyperspiranty opierają się na solach aluminium (Aluminium Chloride, Aluminium Chlorohydrate), glicynie i glikolu propylenowym. Sole aluminium są generalnie uznawane za bezpieczne (choć pojawiają się głosy, że uwalniany z soli kwasu chlorowodorowy może powodować zmiany w mikrobiomie skórnym przy długotrwałym stosowaniu), ale glikol propylenowy jest potwierdzonym alergenem (szczególnie w antyperspirantach). Sole aluminium rozpuszczają się w pocie i przenikają do gruczołów potowych, gdzie reagują z jonami wodorotlenkowymi i białkami, tworząc nierozpuszczalne związki, które fizycznie blokują ujście gruczołów potowych. Produktem ubocznym tych reakcji jest kwas chlorowodorowy, który może powodować podrażnienia skóry.
Zaobserwowano, że skuteczną substancją pochłaniającą pot może być hydroksyapatyt, który nie daje negatywnych efektów – blokowania gruczołów potowych i wydzielania drażniącego kwasu.
Hydroksyapatyt to jeden z rodzajów fosoforanów wapnia, który buduje nie tylko nasze kości, ale również zęby. W naszym ciele nie jest on jednak tak „chemicznie czysty” – możliwa jest zamiana niektórych jonów wapnia na magnez lub cynk, a grup fosforanowych na węglanowe. Taki apatyt (lub inaczej biomimetyczny hydroksyapatyt) ma zdolność adsorpcji różnych cząsteczek, w tym lotnych związków o nieprzyjemnym zapachu.
Włoska firma Kalichem stworzyła surowiec Deo AP o składzie: Calcium/Magnesium/Zinc Hydroxyapatie and Clay Minerals and Zinc PCA, który składa się właśnie z biomimetycznego hydroksyapatytu (Calcium/Magnesium/Zinc Hydroxyapatie) oraz Zinc PCA, który działa z nim synergistycznie – ściągająco, dezodorująco i bakteriostatycznie. W pH potu (4-6) hydroksyapatyt aktywuje się i możliwa jest wówczas adsorpcja składowych potu. Badanie aplikacyjne (na ochotnikach) wykazało, że nastąpiło zmniejszenie ilości wydzielonego potu o 35% (u połowy badanych osób) po 24 h od zastosowania, a po 48 h – 30%. Efektywność soli aluminium to 40-60%, a więc wynik w granicach 30-40% jest warty uwagi, jeśli dodatkowo nie występują efekty uboczne (podrażnienia) oraz nie jest blokowany fizjologiczny proces pocenia.
Obecnie hydroksyapatyt w kosmetykach stosuje się, głównie w pastach do zębów, jako substancję ścierną i dostarczającą jonów wapniowych i fosforanowych. W medycynie hydroksyapatyt stosuje się m.in. jako substancje kościozastępczą. Jak widać, można szukać nowych zastosowań dla „starych” składników. Kto wie, może niedługo antyperspiranty z hydroksyapatytem będą powszechne?