Glikacja -gorzki efekt cukry w skórze
Czym jest glikacja i jak wpływa na skórę oraz przykładowe surowce ukierunkowane na zwalczanie efektów glikacji.
2/1/20204 min read
Koncept działania przeciwstarzeniowego kosmetyków od dawna jest w czołówce światowych trendów. Ponieważ jest to proces złożony, można na niego wpływać w wielu miejscach. Jednym z procesów oddziałujących na starzenie się skóry jest glikacja i o niej właśnie powiem dziś więcej.
Glikacja to powolny proces, w którym cząsteczki cukrów redukujących reagują z wolnymi grupami aminowymi (np. lizyną, argininą) białek, co prowadzi do powstania usieciowanych cząsteczek. Jest to reakcja nieodwracalna, a substancje, które w niej powstają, nazywa się w skrócie AGE - od angielskiego advanced glycation end-products. Jest to ten sam proces, który obserwujemy podczas gotowania czy pieczenia jedzenia (którego wizualnym efektem jest brązowienie). W chemii reakcję tą nazywamy reakcją Maillarda. Glikacja zachodzi nie tylko w skórze, ale także w nerkach czy naczyniach krwionośnych.
Proces glikacji jest kilkuetapowy i można wyróżnić w niej trzy zasadnicze punkty: tworzenie zasady Schiffa, w wyniku reakcji glukozy (cukru redukującego) z aminokwasami, tworzenie produktów przejściowych i formowanie końcowych AGE. Cząsteczki AGE różnią się strukturą - mogą to być liniowe łańcuchy, formy cykliczne lub usieciowane cząsteczki białek. Większości etapów glikacji towarzyszy pojawianie się wolnych rodników, a więc stres oksydacyjny.
Glikacja jest niekorzystna dla białek, ponieważ prowadzi do nieodwracalnej modyfikacji ich struktury, a co za tym idzie - i aktywności. W skórze prowadzi do powstania sztywnych połączeń pomiędzy cząsteczkami kolagenu i elastyny. W efekcie te białka skórne są bardziej kruche, skóra traci elastyczność, pojawiają się zmarszczki oraz żółte przebarwienia. AGE kumulują się w skórze, jako "produkty starzenia się". AGE obserwuje się przede wszystkim w skórze właściwej, ale mogą być obecne są także w warstwie rogowej, gdzie mogą wpływać na przepuszczalność naskórka. Wykazano także, że obecność AGE może prowadzić do wejścia komórek w stan senescencji (śmierci komórkowej - komórki senescentne nie ulegają już podziałom, ale też nie "umierają", więcej znajdziecie we wpisie tutaj). W badaniach in vitro sprawdzono, że AGE wpływają na syntezę składników macierzy zewnątrzkomórkowej i ekspresję enzymów odpowiedzialnych za jej degradację. Okazało się, że AGE indukują nadekspresję metaloproteinaz, a w wyniku zwiększonej ich aktywności może dochodzić do zmniejszania grubości skóry.
Zachodzeniu glikacja sprzyja stres oksydacyjny (w tym indukowany przez promieniowanie UV, gdzie powstaje reaktywny dialdehyd malonowy), wysoki poziom glukozy oraz wiek (szczególnie powyżej 35 lat). Produkty glikacji przyłączają się do fibroblastów, które w następstwie generują reaktywne formy tlenu i wolne rodniki, dając w efekcie zamknięty, samonapędzający się krąg. Nadmierne stężenie glukozy we krwi jest czynnikiem zwiększającym glikację.
Cząsteczki AGE wykazują także powinowactwo do receptorów (RAGE) występujących na wielu typach komórek. Jeśli dojdzie do połączenia cząsteczka - receptor, aktywowany jest czynnik prozapalny NF-kappaB.
Ciekawe surowce o działaniu przeciwko glikacji
Ameliox
INCI dwie wersje:
- Lecithin, Carnosine, Tocopherol, Silybum Marianum Fruit Extract, Glycerin, Alcohol, Aqua
- Lecithin, Carnosine, Tocopherol, Silybum Marianum Fruit Extract, Glycerin, Phenoxyethanol, Aqua
rekomendowane użycie 1-5%
Surowiec w formie liposomów z karnozyną i przeciwutleniaczami - tokoferolem i ekstraktem z ostropestu plamistego (zawiera polifenol - silymarin, chroniący przed wolnymi rodnikami i utlenianiem lipidów). Karnozyna to dipeptyd, który występują naturalnie w naszym organizmie. Hamuje on sieciowanie białek, łącząc się z cukrami, przez co chroni cząsteczki kolagenu i elastynu. Użycie liposomów zwiększa biodostępność.
Oddziałuje na 3 biochemiczne procesy starzenia - tworzenie wolnych rodników, utlenianie lipidów i tworzenie AGE.
W stężeniu 2% po 1 miesiącu stosowania, wykazano zmniejszenie głębokości zmarszczek o 27% ("kurze łapki") i o 24% na czole.
GlowAge
INCI: Ziziphus Spina-Christi Leaf Extract, Trehalose, Aqua
rekomendowane użycie 2%
Ekstrakt z liści drzewa głożyna cierń Chrystusa jest naniesiony na trehalozę (cukier nieredukujący, a więc nie podlegający glikacji) i hamuje tworzenie się niepożądanych produktów glikacji (AGE) oraz działa jako booster "odwracający" cały cykl - pomaga w usuwaniu już powstałych cząsteczek AGE.
W badaniach in vivo wykazano wygładzenie skóry w okolicy oczu, polepszenie topografii skóry, redukowanie zażółcenia skóry.
Vilastene
INCI: Aqua, Lysine HCl, Lecithin, Caprylyl Glycol, Phenoxyethanol, Tripeptide-10 Citrulline, Carbomer, Sodium Hydroxide
rekomendowane użycie 2-5%
Surowiec zawiera "zakapsułkowany" peptyd, który hamuje procesy starzenia skóry, powodowane przez glikację. "Kapsułki" otoczkowane są lizyną, która odgrywa podwójną rolę - hamuje reakcję Millarda (glikację) oraz pomaga w przyłączaniu się liposomów do skóry. W badaniach in vitro wykazano hamowanie glikacji oraz ochronę kolagenu.
Collrepair DG
INCI: Aqua, Niacin, Caprylyl Glycol, Hexylene Glycol, Xanthan Gum, Salvia Miltiorrhiza Leaf Extract
rekomendowane użycie 3-5%
Ekstrakt z liści szałwii czerwonej i niacyna (witamina B3) - synergistyczne działanie. W badaniach in vitro wykazano, że redukuje o 85% AGE w fibroblastów. In vivo surowiec zmniejsza ilość nagromadzonych AGE o 4% po 4 miesiącach stosowania, co stanowi połowę różnicy naturalnie obserwowanej między dwiema grupami osobników oddzielonych o 40 lat.