DLACZEGO MENTOL CHŁODZI?

Skąd bierze się uczucie chłodu po zastosowaniu mentolu?

2/1/20203 min read

Przez skórę jesteśmy w stanie odczuć nawet bardzo małe– o 1 °C ochłodzenie względem fizjologicznej temperatury ciała. Kiedy temperatura zbliża się do 15 °C, możemy zacząć odczuwać ból. Odczuwanie chłodu (i ciepła) jest możliwe dzięki obecnym w skórze receptorom, a właściwie przepływowi jonów przez błony komórkowe. Co do zasady błony komórkowe są nieprzepuszczalne dla jonów, do ich transportu przez błonę wymagane są specjalne kanały/receptory. Przepływ jonów przez kanał prowadzi do nagłej zmiany ich stężenia, co w efekcie wyzwala sygnał elektryczny.

Termoreceptory należą do rodziny receptorów TRP (receptory przejściowego potencjału, ang. transient receptor potential), które występują także w komórkach nerwowych obecnych w skórze. Aktywowane są przez zmianę temperatury – następuje wówczas otwarcie kanału receptora, a sygnał wyzwalany jest przez przepływ jonów wapnia przez kanał – zwiększa się stężenie jonów wapnia w komórce nerwowej, co indukuje impuls.

Wyróżnia się kilka rodzajów kanałów, w zależności od tego, na jaki zakres temperatury są wrażliwe:

- na ciepło: TRPV-3 (32-39 °C), TRPV-4 (27-35 °C), TRPV-1 (>43 °C) i TRPV-2 (>52 °C),

- na zimno: TRPA-1 (<17 °C) i TRPM-8 (<25-28 °C).

Odczuwanie zmian temperatury różni się w różnych częściach ciała, co jest wynikiem m.in. różnego zagęszczenia termoreceptorów. I tak względna wrażliwość skóry na ochłodzenie prezentuje się następująco:

Oczy >> język > wewnętrzna strona policzka > usta > skroń > reszta twarzy > pachy > wewnętrzna strona przedramienia i piersi > pozostałe obszary rąk, uda, plecy > dłonie i stopy >> palce i podeszwy stóp

Substancje aktywujące receptor TRPM-8, dają zauważalny efekt najczęściej po 1-2 minutach od aplikacji, a efekt ochłodzenia utrzymuje się 10-15 minut. Podkreślmy, że dają one odczucie chłodu, a nie zmieniają temperatury ciała. Najpopularniejszą substancją „chłodzącą” jest mentol, ale ze względu na jego intensywny zapach i możliwość wystąpienia podrażnień, coraz częściej spotyka się jego pochodne, np. Menthyl Lactate, Menthoxypropanediol, Menthanediol. Nie zapewniają one jednak takiego wyraźnego efektu i są dużo droższe. Innymi substancjami aktywującymi receptory „chłodu” TRPM-8 są: cineol i eucalyptol (występują w olejku eukaliptusowym), ikilina (Icilin, syntetyczny zamiennik mentolu, wywołuje ekstremalne odczucie zimna – jest 200 razy silniejszy niż mentol), geraniol, hydroxycitronellal, linalool.

Istnieją także substancje aktywujące „receptory ciepła”: kapsaicyna, etanol, Vanillyl Butyl Ether, piperyna (obecna w czarnym pieprzu), allicyna (w czosnku), kamfora. D-9-Tetrahydrocannabinol, występujący w olejku konopnym, może aktywować receptory TRPV-2 (ciepła) i TRPA-1 (zimna).

Substancje wywołujące odczucie chłodu stosuje się w kosmetykach dają odczucie ulgi i łagodzenia bólu (np. poparzenia słoneczne), a w pastach do zębów – odświeżenia.

Źródła: